Παρασκευή 29 Φεβρουαρίου 2008

Η αυτο-οργάνωση όχι απέναντι στο Κίνημα, αλλά για το Κίνημα

Με αυτό τον τίτλο δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ η συνέντευξη που έδωσα. Ήταν το τελείωμα της συνέντευξης, η τελευταία φράση. Μπορείτε να την διαβάσετε και εδώ:

Η πορεία του Κινήματος προς το Συνέδριο σηματοδοτείται από ένα μεγάλο στοίχημα: είναι να κερδηθεί η μάχη της μετατροπής της μεγάλης συμμετοχής των μελών και των φίλων του Κινήματος στη διεργασία εκλογής Προέδρου, σε ένα διαρκές, καθημερινό Κίνημα πολιτικής ανασύνταξης, κοινωνικής αναγέννησης και εθνικής προοπτικής. Να μετατραπούν οι οργανώσεις του Κινήματος, σε οργανώσεις άμεσου διαλόγου, επιμόρφωσης και δράσης, συνδέσμους της κοινωνικής συνοχής και ενισχυτές της συμμετοχικής δημοκρατίας. Εδραιώνεται έτσι μια κορυφαία πράξη αλλαγής, όχι μόνον του ΠΑΣΟΚ, αλλά ολόκληρου του πολιτικού συστήματος. Οδηγούμαστε σε μια ανατροπή της κατεστημένης αντίληψης, για το πώς λειτουργεί ένα δημοκρατικό κόμμα, για το πώς μπορούν να προσδιοριστούν οι σχέσεις του με την κοινωνία, για το πώς μπορεί να ανανεωθεί ο ρόλος του και οι προοπτικές του για την εξουσία. Είναι απόδειξη ότι, ο πολίτης θέλει να συμμετέχει, αρκεί να έχει ουσιαστικό λόγο, ουσιαστική δύναμη επιρροής και απόφασης.

Στην αφετηρία του δημόσιου διαλόγου της μπλογκόσφαιρας για την αυτο-οργάνωση βρίσκονται και οι εκφρασμένες θέσεις του Γιώργου Παπανδρέου: «… ξεκινάμε με το Συνέδριό μας, με στόχο: Πρώτον, την ουσιαστική επανίδρυση του ΠΑΣΟΚ, την επαναθεμελίωση της οργάνωσής μας. Όπως έπραξε ο Ανδρέας Παπανδρέου, με την 3η του Σεπτέμβρη, έτσι κι εμείς σήμερα, ξεκινάμε με την αυτό-οργάνωση των μελών και φίλων μας. Σήμερα, από εδώ, από το βήμα του Εθνικού μας Συμβουλίου, καλώ όλα τα μέλη και τους φίλους μας, να πάρουν την πρωτοβουλία, να πάρουν το ΠΑΣΟΚ στα χέρια τους.

Σύντροφοι, αυτό-οργανωθείτε. Παντού και με κάθε τρόπο. Πάρτε το ΠΑΣΟΚ στα χέρια σας. Είναι δικό σας. Είναι κτήμα όλων, όχι ιδιοκτησία κάποιων παραγόντων. Αυτό-οργανωθείτε στους χώρους δουλειάς και στις γειτονιές, στην πόλη και στο χωριό, στους χώρους εκπαίδευσης και στα μαζικά κινήματα, στις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, στην Αυτοδιοίκηση, στον συνδικαλισμό, στους χώρους των τεχνών και των γραμμάτων, στους μικρομεσαίους, στις γυναίκες και στους νέους, στον κυβερνοχώρο – στο διαδίκτυο, μαζί με τους bloggers, στα κινήματα για το Περιβάλλον.

Οργανωθείτε, με δική σας πρωτοβουλία, με τη δική σας αυτενέργεια και με τη δική σας μέθοδο, χωρίς κανέναν περιορισμό. Στήστε παντού δίκτυα φίλων και μελών. Εκφραστείτε ελεύθερα, χωρίς καπέλα και άνωθεν αυθεντίες. Δώστε στο ΠΑΣΟΚ την ζωντάνια και τον δυναμισμό της ελεύθερης και δημιουργικής συμμετοχής. Δώστε στο Κίνημά μας οξυγόνο δημοκρατίας. Οι πολλαπλές αυτές πρωτοβουλίες θα ενταχθούν συστηματικά και με σεβασμό στις δομές του Κινήματός μας, κατά την διάρκεια της προσυνεδριακής μας δουλειάς…" - από την ομιλία του Γιώργου Παπανδρέου στο Εθνικό Συμβούλιο του ΠΑΣΟΚ

Η αυτό-οργάνωση είναι το κλειδί αυτής της κορυφαίας πράξης αλλαγής. Συνεχίζοντας την αναζήτηση και τις αναφορές μας γύρω από το θέμα ζητήσαμε από τον Γιάννη Αγγέλου, ενεργό blogger (με δύο blogs, τα ‘Μια κοινωνία για όλους’ και ‘Χολαργός SOS’), με πλούσια εμπειρία σε θέματα αυτο-οργάνωσης ιδιαίτερα σε δημοτικό επίπεδο, να απαντήσει στα ερωτήματα μας. Ο διάλογος μας με τη μορφή μιας δικτυακής συνέντευξης εστίασε σε ένα post του Γιάννη Αγγέλου με τίτλο ‘Αυτοοργάνωση – Συμμετοχική Δημοκρατία – Ανοικτό Κόμμα', από το οποίο και αντλήσαμε σημεία (καταγράφονται σε εισαγωγικά στις ερωτήσεις):

* «Η αυτοοργάνωση δεν είναι μια διαδικασία που η οργανωμένη βάση πρέπει να φοβάται ή να την τρομάζει. Το αντίθετο μάλιστα. Οι πρωτοβουλίες των πολιτών, δίνουν την ευχέρεια να προχωρήσουν ζητήματα πέρα από τις στενές κομματικές δομές και αντιλήψεις. Δεν είναι το ζητούμενο να χειραγωγηθούν οι πρωτοβουλίες των πολιτών, αλλά να ενισχυθούν σε ένα πλαίσιο στήριξης με πολιτική θέση. Επιδίωξη είναι να υπάρξει ανάπτυξη των δικτύων. Μέσω διαδικτύου, υπάρχει δυνατότητα ανάπτυξης θέσεων και απόψεων από τη μια άκρη της γης στην άλλη… άρα ενισχύεται η πληροφόρηση και η γνώση.» - Αρκεί ως μέσο το Διαδίκτυο, αν λάβουμε υπόψη μας ότι δεν έχουν όλοι οι πολίτες πρόσβαση στο Ιντερνέτ ή δημιουργείται έτσι μια προνομιακή ομάδα πολιτών, ακόμα δε περισσότερο που και το φτηνό Ιντερνέτ δεν υφίσταται και η χρήση του μέσου δεν είναι τόσο διαδεδομένη;


Γιάννης Αγγέλου: Το Διαδίκτυο είναι γεγονός ότι δεν αρκεί, δεδομένου ότι όλοι οι πολίτες δεν έχουν πρόσβαση στο Internet. Επιπλέον, όπως σωστά επισημαίνετε, δεν υπάρχει και φτηνό INTERNET και σε συνδυασμό με την περιορισμένη γνώση στις νέες τεχνολογίες, πράγματι, φαίνεται ότι δημιουργείται μια προνομιακή ομάδα πολιτών. Αυτό, όμως, δεν είναι ακριβές. Επιδίωξη είναι μέσω του Διαδικτύου να δοθεί η πληροφόρηση για την κινητοποίηση του πολίτη, να βρεθεί ο λόγος ώστε αμέσως μετά να περάσουμε στη δράση. Με την πληροφόρηση δημιουργείται προβληματισμός και έτσι ήδη έχει επιτευχθεί η εκκίνηση της κινητοποίησης.
Το αμέσως επόμενο στάδιο είναι η προσέγγιση του πολίτη, που χρόνια τώρα έχει καθηλωθεί στον καναπέ του και παρακολουθεί τα πάντα από την οθόνη της τηλεόρασής του. Ξέρουμε ότι είναι δύσκολο, ότι υπάρχει διστακτικότητα, ότι ο πολίτης είναι βολεμένος και δε θέλει να χάσει την ηρεμία του, ασχέτως αν διαμαρτύρεται έντονα στις συζητήσεις με την παρέα, με τους φίλους, στην ουρά του λεωφορείου, της τράπεζας ή μιας δημόσιας υπηρεσίας. Όμως, πιστεύω βαθιά ότι η ανάγκη του κόσμου έγκειται στο να ακουστεί, να καταγραφεί η άποψή του. Έτσι του δίνεται το κίνητρο να αντιδράσει. Είναι η βασική προϋπόθεση για να «πάρει» μπροστά η τεράστια λαϊκή ορμή. Δε θέλει μια επανάληψη των όσων έχει ζήσει. Θέλει κάτι άλλο. Θέλει να συμμετέχει ενεργά. Το Διαδίκτυο είναι ένα μέσο για να φτάσουμε στον πολίτη. Να δείξουμε δρόμο στη νέα γενιά, να πλησιάσουμε τον άνθρωπο των τεχνολογιών, να διαδώσουμε την πληροφορία. Είναι τυχαίο ότι η δυνατότητα δημιουργία blogs γέμισε το Διαδίκτυο ιστοσελίδες ενεργών πολιτών και προβληματισμένων ανθρώπων; Δεν αντικαθιστά το μέσο τη φυσική παρουσία. Δίνει, όμως, το ερέθισμα. Και αυτό ως αρχή είναι εξαιρετικά σημαντικό.
Ας δούμε τις δυνατότητες του μέσου, χωρίς να το δαιμονοποιήσουμε. Όσοι ασχολούμαστε με το Διαδίκτυο, συνομιλούμε από τη μια άκρη της γης στην άλλη. «Παίρνουμε» ιδέες, πληροφόρηση και γνώση. Την αναπαράγουμε στην πατρίδα μας, τη μεταφέρουμε στον πολίτη, στην κοινωνία. Το Διαδίκτυο μπορεί να λειτουργήσει ως μέσο αφύπνισης της κοιμισμένης μας συνείδησης. Από εκεί και πέρα, στη δράση, χρειάζεται ο πολίτης, ο ενημερωμένος πολίτης. Και αυτό είναι το μεγάλο για όλους στοίχημα.

* «Σκοπός της αυτοοργάνωσης (ή μάλλον θεωρητικός στόχος προς το παρόν και ελπίζω πράξη σύντομα) είναι να «λειτουργήσει» εκεί που τελειώνει η αρμοδιότητα των ΝΕ και ΤΟ και αρχίζει η κοινωνία. Δηλαδή, οι αυτο-οργανώσεις είναι το σημείο επαφής ΝΕ και ΤΟ με τους ενεργούς πολίτες αυτής της κοινωνίας.» - Τι ορίζεται ως σημείο επαφής, ποια είναι η διασύνδεση, ένα είδος γέφυρας επικοινωνίας, ένας μοχλός αμφίδρομης διάδρασης για ενημέρωση και αλληλοπληροφόρηση ή κάτι περισσότερο, ισότιμος εταίρος και συνομιλητής με τις οργανώσεις εκπροσωπώντας τη κοινωνία;

Γιάννης Αγγέλου: Η κοινωνία δεν εκπροσωπείται τα τελευταία χρόνια από τις ΤΟ και ΝΕ. Μια βόλτα από τις ΤΟ θα πείσει και τον πλέον δύσπιστο ότι δεν υφίστανται. Έχουν απαξιωθεί, γιατί όντας το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση επί σχεδόν είκοσι χρόνια, ο τοπικοί παράγοντες απέκτησαν εξουσία μεγαλύτερη από αυτή που τους αναλογούσε. Έγιναν ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ διαμορφώνοντας αποτελέσματα, συναλλασσόμενοι με τις τοπικές αρχές, είχαν καθοριστικό ρόλο στην επιλογή των υποψηφίων δημάρχων, προκαλώντας έριδες, αποκλεισμούς, διασπάσεις και τελικά το σημερινό φαινόμενο της πλήρους απαξίωσης.
Ο πολίτης σήμερα δεν θέλει κάτι ανάλογο. Η περίοδος των παραγοντίσκων πρέπει να μπει στο περιθώριο και να κάνουμε το βήμα, το άλμα να θέλετε. Σε αυτή τη φάση χρειάζεται «φυγή προς τα εμπρός». Η κοινωνία βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση. Τα προβλήματα της καθημερινότητας είναι εξαιρετικά ψυχοφθόρα. Ο πολίτης παλεύει να αντεπεξέλθει στην οικονομική κρίση, δίνει μάχη επιβίωσης με έναν διαρκώς αυξανόμενο τιμάριθμο. Τον απασχολεί να «βγάλει» το μήνα, να μπορέσει να καλύψει τις ανάγκες του. Ποιος βρίσκεται δίπλα του; Οι ΤΟ; Διαπιστώνει ότι τα κόμματα δεν τον καλύπτουν, γιατί πληροφορείται για τα σκάνδαλα και τα όσα συμβαίνουν γύρω του. Έτσι κατέληξε στο «όλοι ίδιοι είστε». Πηγαίνοντας δε στην ΤΟ, 9 στις 10 φορές τη βρίσκει κλειστή, κλειδαμπαρωμένη. Εκεί, που θα μπορούσε να μεταφέρει ένα πρόβλημα, να συζητήσει, να ακουστεί, δεν μπορεί να πάει. Οι ΤΟ είναι φέουδα!
Με τον τρόπο αυτό απαξίωσε πλήρως το πολιτικό σύστημα και κάθεται στο σπίτι του. Μέσα σε αυτή την αδράνεια, ξαφνικά «βγαίνουν» στην κοινωνία ανησυχούντες πολίτες. Αυτό το φαινόμενο ήρθε να αντικαταστήσει, σε μεγάλο βαθμό, τις κλειστές ΤΟ. Η επιδίωξη των αυτοοργανωμένων πολιτών είναι η δράση στην καθημερινότητα. Να ακουστεί η φωνή του πολίτη, που θέλει περισσότερο πράσινο στη γειτονιά του, λιγότερο κίνδυνο στον περίπατό του, καλύτερες τιμές στην αγορά, καλύτερες υπηρεσίες από τους παρόχους. Δεν αποτελούν Οργάνωση. Φυσικά, για να υπάρξει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στη δράση, πιθανόν να χρειάζεται ένας συντονισμός με τις ΤΟ. Αυτό, σε καμία περίπτωση δε συνεπάγεται και καπέλωμα. Σήμερα, ο πολίτης δύσκολα καπελώνεται και εγκλωβίζεται. Για να έρθει κοντά, πρέπει να πειστεί ότι είναι ισότιμος και όχι καπελωμένος και θύμα εκμετάλλευσης. Άρα αυτό που εγώ πιστεύω, είναι ότι οι αυτοοργανώσεις είναι ένα κοινό σημείο διασύνδεσης δράσεων και πληροφόρησης στα πλαίσια μιας πλήρως ισότιμης σχέσης.

* «Να ξεκαθαριστεί ότι δεν επιδιώκεται άλλος ένας κομματικός μηχανισμός, αλλά ένας «άλλος» τρόπος δράσης, με έμφαση στην κοινωνία και στα προβλήματα που την απασχολούν, σε κάθε επίπεδο. Είναι η πιο μεγάλη ευκαιρία να αξιοποιηθεί το κίνημα των πολιτών και μέσω των πρωτοβουλιών τους, να αφυπνιστεί η σημερινή απαθής κοινωνία των ανθρώπων του καναπέ. Οφείλουμε να στηρίξουμε την αυτοοργάνωση, να συμμετάσχουμε όλοι μας σε τέτοιες κινήσεις, να ξεσηκώσουμε τον κόσμο να αντιδράσει, με θέματα που τον αφορούν και τον προβληματίζουν.» - Αυτός ο «άλλος» τρόπος δράσης αξιολογείτε ότι είναι ο μόνος τρόπος για να παρακινηθεί (να έχει κίνητρα) ο πολίτης για να μετάσχει στα κοινά και τελικά να ενδιαφερθεί εκ νέου για τη πολιτική, προφανώς αξιολογώντας την αυτοοργάνωση ως τη δυναμική αντιπροσώπευσης του και έναντι του κόμματος;

Γιάννης Αγγέλου: Η σημερινή ζοφερή για το Κίνημά μας πραγματικότητα, μας απέδειξε ότι η κάθετη δομή του Κινήματος, η παραδοσιακή δομή ενός συγκροτημένου μηχανισμού, δεν συγκινεί, δεν πείθει. Το μοντέλο αυτό ανήκει σε άλλες εποχές. Σήμερα, ζώντας στην εποχή της πληροφορίας και της γνώσης, ο πολίτης θέλει να ακουστεί η γνώμη του, η φωνή του. Να μην εγκλωβίζεται από τον γραμματέα της οργάνωσης και τους τοπικούς παραγοντίσκους, να μπορεί να μιλήσει ελεύθερα, να διαφωνήσει χωρίς να χαρακτηριστεί ως αντιδραστικός, να καταθέσει την ψυχή του.
Μη λησμονούμε ότι ο πολίτης σήμερα έχει πολλά προβλήματα, όπως προανέφερα. Προβλήματα καθημερινότητας, επιβίωσης. Τον απασχολεί η αδιαφορία του τοπικού άρχοντα που δεν καλύπτει τη λακκούβα στο δρόμο και υπάρχει κίνδυνος να χαθεί ζωή. Τον απασχολεί η καθημερινή αύξηση των προϊόντων διατροφής, η αδιαφορία του κράτους, η ανυπαρξία ελεγκτικών μηχανισμών και τόσα άλλα που τώρα μου διαφεύγουν. Πώς μπορεί να αντιδράσει; Μόνο με την αυτοοργάνωση. Να συζητήσει με άλλους πολίτες, να βρεθεί μαζί τους, να συγκροτήσει ομάδα αντίδρασης. Πιστεύετε ότι η στάση των ΤΟ έχει δώσει δείγμα ότι μπορεί να κινητοποιήσει σε αντίδραση τον σημερινό πολίτη; Όχι και το λέω κατηγορηματικά. Ας αφήσουμε τον πολίτη ελεύθερο. Να επικοινωνήσει, να δράσει, να αυτοοργανωθεί. Ο κόσμος έχει αλάθητο κριτήριο. Το έχει αποδείξει. Δεν χρειάζεται ινστρούχτορες και καθοδηγητές.
Το κίνητρο είναι η συμμετοχή, η παρουσία, ο λόγος. Πολλές φορές όταν προχωρούμε μπροστά καλό είναι να κοιτάμε και πίσω μας. Το ΠΑΣΟΚ βασίστηκε στην αυτοοργάνωση. Με αυτή θέριεψε και έγινε η ελπίδα της πατρίδας μας, του κάθε πολίτη αυτής της χώρας, έστω κι αν δεν το ψήφιζε. Υπήρχε το αποκούμπι του. Ήξερε πως αυτό το Κίνημα δεν θα προδώσει τις προσδοκίες, του, έστω και αν δεν το ψήφιζε. Επαναλαμβάνω το «έστω κι αν δεν ψήφιζε ΠΑΣΟΚ», γιατί αυτό έχει μεγάλη σημασία. Ο πολίτης ένιωθε ότι κοντά του υπάρχει μια οργάνωση, έτοιμη να τον δεχτεί στην αγκαλιά του. Κι αν δεν πήγαινε προς τα εκεί, ένιωθε μέσα του ότι το ΠΑΣΟΚ θα τον κάλυπτε. Το ΠΑΣΟΚ ξεκίνησε ως ένα λαϊκό, ριζοσπαστικό, πατριωτικό Κίνημα και η μακρά παραμονή του στην εξουσία το αποξένωσε από τον πολίτη. Έγινε Κόμμα στελεχών και παραγόντων. Φαινόμενα καθεστωτισμού απομάκρυναν τον πολίτη από το Κίνημα, γιατί πρώτο το Κίνημα γύρισε την πλάτη του στον πολίτη.
Το πλεονέκτημα του Κινήματος ήταν ότι τα μέλη του ήταν κάποτε μέσα στην κοινωνία. Όταν απομακρύνθηκαν από αυτή, τότε χάθηκε και η ψυχική επαφή. Αυτή τη χαμένη ψυχική επαφή θα αποκαταστήσουμε με τις αυτοοργανώσεις. Θέλουμε τον πολίτη ενεργό, να συμμετέχει, να δρα, να αντιδρά. Ο Πρόεδρος μας έδωσε το σύνθημα. «ΠΑΡΤΕ ΤΙΣ ΤΥΧΕΣ ΣΤΑ ΧΕΡΙΑ ΣΑΣ», είπε και μας άνοιξε το δρόμο. Αυτό το «άλλο» είναι η αυτοοργάνωση. Όχι απέναντι στο Κίνημα, αλλά για το Κίνημα.



Δεν υπάρχουν σχόλια: